ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Aκτινογραφία των ρύπων

από την εφημερίδα "Μακεδονία" της Θεσσαλονίκης Προκύπτουν οφέλη από τη βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων και την αντικατάσταση του πετρελαίου θέρμανσης από το φυσικό αέριο, τα οποία όμως αντισταθμίζονται από τον αυξανόμενο στόλο των αυτοκινήτων και τις μεγαλύτερες διαδρομές που ακολουθούν οδηγοί, καθώς η πόλη επεκτείνεται της Στελίνας Μαργαριτίδου Μειωμένες παρουσιάζονται στη Θεσσαλονίκη οι τιμές των αρωματικών υδρογονανθράκων, των ρύπων που σχετίζονται άμεσα με την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μετρήσεις που έχουν γίνει από το τμήμα Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, ενώ σε σχετικά αυξημένα επίπεδα, αλλά χωρίς σοβαρές παραβάσεις σε σχέση με τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκονται τα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10 και ΡΜ2,5. Αυξητικές τάσεις εμφανίζει το όζον, ρύπος που συμβάλλει στη δημιουργία του φωτοχημικού νέφους. Όπως τονίζουν οι ερευνητές του τμήματος Περιβάλλοντος της αντιδημαρχίας Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, "η αύξηση του στόλου των αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια στην πόλη, αλλά και η ολοένα μεγαλύτερη αύξηση της δόμησης έξω από την πόλη, η οποία αυξάνει τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο", συμβάλλουν στη δημιουργία φωτοχημικού νέφους. Οι ερευνητές, σε μελέτη τους που παρουσίασαν το 2008 στο περιβαλλοντικό συνέδριο, τόνισαν ότι "τα αιωρούμενα σωματίδια, που αποτελούν τον κύριο ρύπο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Θεσσαλονίκης, χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, και πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ρύπος προτεραιότητας". Συνεχείς υπερβάσεις όζοντος περιφερειακά της πόλης Μπορεί η βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων να έχει συμβάλει σημαντικά στη μείωση επικίνδυνων για την υγεία ρύπων, ωστόσο οι τιμές του όζοντος, ρύπου που συναντά κανείς τις ημέρες με ηλιοφάνεια στις παρυφές του κέντρου των πόλεων, αυξάνονται ραγδαία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από το τμήμα Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, "οι υψηλότερες τιμές παρουσιάζονται τη θερινή περίοδο, λόγω έντασης και διάρκειας της ηλιακής ακτινοβολίας. Η μεγαλύτερη ανοδική τάση των συγκεντρώσεων του όζοντος, όταν πρόκειται για μεγάλες χρονικές περιόδους, παρατηρείται στο σταθμό του Επταπυργίου, που βρίσκεται εγγύτερα στους τόπους παραγωγής των πρόδρομων ενώσεων (κέντρο πόλης, Δυτική Θεσσαλονίκη). Αντίθετα, οι υψηλότερες τιμές και ο μεγαλύτερος αριθμός υπερβάσεων παρατηρούνται στο σταθμό της Μαλακοπής (Τούμπα), που βρίσκεται στη φορά των επικρατούντων ανέμων (θαλάσσια αύρα) κατά τη θερινή περίοδο. Έτσι ο αριθμός υπερβάσεων τις τιμής του όζοντος στο σταθμό της Τούμπας φτάνει στις 93 ημέρες το χρόνο. Σταθερά ψηλά τα αιωρούμενα σωματίδια Τα ποσοστά εκπομπής των αιωρούμενων σωματιδίων δείχνουν σε σύγκριση με τα στοιχεία του 1989 μια σαφή πτωτική τάση μέχρι και τις μετρήσεις του 2006. Ωστόσο οι μέσες ημερήσιες συγκεντρώσεις κυρίως στους σταθμούς μέτρησης του δήμου στην οδό Λαγκαδά, στο δημαρχείο στην οδό Βενιζέλου και στο σταθμό της οδού 25ης Μαρτίου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Ο μέσος όρος της τιμής των αιωρούμενων σωματιδίων στο σταθμό της Βενιζέλου βρίσκεται στα 80 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μέσος όρος από τις τιμές 1989-2006), στο σταθμό της Μαρτίου στα 60 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μέσος όρος από τις τιμές 1989-2006) και στο σταθμό της Λαγκαδά 65 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μέσος όρος από τις τιμές 1989-2006). "Η πτωτική αυτή τάση", εκτιμούν οι ερευνητές, "έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι καταγράφεται παρά την αύξηση των αστικών δραστηριοτήτων, την επέκταση της πόλης προς τα έξω και κυρίως την αύξηση του στόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων. Η σχετικά μικρή μείωση της συγκέντρωσης των ΡΜ10, συγκρινόμενη με την αντίστοιχη μείωση των συγκεντρώσεων των άλλων πρωτογενών ρύπων (διοξείδιο του θείου, μονοξείδιο του άνθρακα, μονοξείδιο του αζώτου), δείχνει την αδυναμία των μέτρων που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα ΡΜ10". Πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες Το βενζόλιο, το τολουόλιο, το ξυλόλιο, το ο-ξυλόλιο και το αιθυλοζενζόλιο, που για συντομία λέγονται ΒΤΕΧ, είναι οι αρωματικοί υδρογονάνθρακες που συντελούν στη δημιουργία του φωτοχημικού νέφους. Βραχυχρόνια έκθεση σε αυτές τις πτητικές και ευδιάλυτες ενώσεις προκαλεί τοξικότητα στην υδρόβια ζωή και κινδύνους κατά την εισπνοή, ενώ η μακροχρόνια έκθεση σε αυτούς τους ρύπους προκαλεί αλλαγές στο συκώτι και σοβαρές επιπτώσεις στα νεφρά, στην καρδιά, στους πνεύμονες και στο νευρικό σύστημα, καθώς και μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Οι ερευνητές του τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης μετρούν εδώ και τρία χρόνια αυτούς τους ρύπους, που θεωρούνται ιδιαίτερα επιβαρυντικοί για τον ανθρώπινο οργανισμό. Παράλληλα κατέγραψαν τις διακυμάνσεις των εκπομπών ανάλογα με την εποχή, αλλά και σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Το ανώτατο όριο που έχει θέσει η Ε.Ε. για τους ρύπους αυτούς είναι τα 5 γραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σε ετήσια βάση. Όμως σύμφωνα με τις μετρήσεις των επιστημόνων, "ειδικότερα για το βενζόλιο η μέση ετήσια τιμή υπολογίστηκε ίση με 3,35 μιρκογραμμάρια περίπου κατά μέσο όρο για όλο το χρόνο, δηλαδή αρκετά χαμηλότερα από το όριο της Ε.Ε." Ανάλογες είναι οι τιμές που καταγράφηκαν και για τους άλλους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες. Ανάγκη για περισσότερες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς Γενική διαπίστωση των ειδικών είναι ότι τα οφέλη που υπήρξαν από τη βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων και την αντικατάσταση του πετρελαίου θέρμανσης από το φυσικό αέριο αντισταθμίζονται από τον ολοένα αυξανόμενο στόλο των αυτοκινήτων που κινούνται στην πόλη και από τις όλο και μεγαλύτερες διαδρομές που κάνουν οι Θεσσαλονικείς, καθώς η πόλη συνεχώς επεκτείνεται. Η κατασκευή του μετρό και της εξωτερικής περιφερειακής θα μπορούσε να ανακουφίσει το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης, που αποτελεί την κύρια αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μέχρι να γίνουν αυτά, όμως, θα μπορούσαμε ίσως όλοι να κάνουμε κάτι απλούστερο: Να μετακινούμαστε με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να χρησιμοποιούμε λιγότερο το ιδιωτικό μας αυτοκίνητο.